Tắc đường tác động thế nào tới sức khỏe tâm thần? | Safe and Sound
Tác đường kéo dài gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần. Các vấn đề bao gồm rối loạn tâm lý, cảm xúc và nhiều bệnh tâm thần khác.
Vi Nguyễn Duy Minh | Chuyên viên - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Cơ chế ảnh hưởng của tắc đường lên sức khỏe tâm thần
Theo bác sĩ La Đức Cương, nguyên Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TW1, các yếu tố từ tắc đường (khí thải, còi xe...) ảnh hưởng sức khỏe tâm thần 2 – 4 lần so với các tác nhân khác. Các tình trạng làm con người mang tâm lý không thoải mái đều dẫn đến sang chấn tâm lý. Sang chấn này nếu kéo dài không được giải quyết sẽ tạo nên sang chấn trường diễn, là nguyên nhân của nhiều bệnh lý tâm thần.
Về cơ chế sinh lý, tắc đường gây ra tình trạng căng thẳng, từ đó cơ thể sản sinh ra các hoocmon “xấu” như cortisol, adrenaline (hoocmon căng thẳng). Những hoocmon này gây ra một loạt thay đổi trong cơ thể, bao gồm gây ra những cảm xúc tiêu cực và mất khả năng giữ bình tĩnh, tạo điều kiện cho xung đột xảy ra thường xuyên, nhất là khi tham gia giao thông. Về lâu dài, nồng độ hoocmon thường xuyên ở mức cao trực tiếp làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về sức khỏe tâm thần. Không chỉ vậy, tắc đường nói chung và thay đổi nồng độ các hoocmon này nói riêng còn ảnh hưởng xấu tới sức khỏe thể chất, bao gồm gây rối loạn các chức năng và tạo tiền đề cho nhiều bệnh lý về tim mạch, hô hấp, thậm chí là ung thư.
2. Các vấn đề về sức khỏe tâm thần từ tắc đường
Khi tắc đường xảy ra, nhiều người bất chấp luật lệ bóp còi inh ỏi, luồn lách, leo lên vỉa hè... Tất cả đều gây ra cảm xúc tiêu cực cho những người đi đường xung quanh. Những cảm xúc tiêu cực này tích tụ, sẽ sinh ra thái độ kém hòa nhã với đồng nghiệp, gia đình.
Ảnh 1: Cảm xúc tiêu cực ảnh hưởng cư xử với người xung quanh
Nếu phơi nhiễm với tắc đường trong thời gian dài, bạn sẽ dễ gặp các rối loạn tâm lý như rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ, khả năng điều tiết cảm xúc kém... do nồng độ hoocmon cortisol, adrenaline cao trong cơ thể và duy trì trong thời gian dài. Ngoài ra, tắc đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm thần như trầm cảm. Thậm chí, một số nghiên cứu chỉ ra các nhân tố từ tắc đường như khí thải còn có thể thay đổi cấu trúc não bộ nếu tiếp xúc trong thời gian dài, và ảnh hưởng tới chức năng não.
3. Hạn chế tác động của tắc đường tới sức khỏe tâm thần
Trên thực tế, rất khó tránh hoàn toàn tắc đường nếu bạn sống tại các đô thị lớn như Hà Nội hoặc thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, bạn có thể linh động thời gian di chuyển trên đường cho phù hợp với lịch làm việc và tránh các khung giờ cao điểm. Ngoài ra, bạn nên đeo khẩu trang, nhất là các loại có khả năng lọc bụi mịn khi tham gia giao thông. Việc này không chỉ giúp hạn chế tác động của tắc đường lên sức khỏe tâm thần, mà còn bảo vệ phổi khỏi khí thải phương tiện.
Ảnh 2: Cân nhắc gặp chuyên gia tâm lý nếu cần thiết
Nếu bạn đang có các dấu hiệu của rối loạn tâm lý, hãy đến chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần để có hướng điều trị phù hợp. Ngoài ra, nếu nghi ngờ phơi nhiễm tắc đường trong thời gian dài có thể đóng góp vào tình trạng đó, hãy đề cập với chuyên gia.
